En Önemli Borsa Terimleri (O-P-R-S)

Borsa terimleri hakkında daha kapsamlı bilgi öğrenmek isteyen ve borsaya ilgi duyan kullanıcılar için bazı borsa terimlerini derledik:

• OPSİYON: 

Bir malın belli bir süre içinde belli fiyattan satılması için alıcıya tanınan süre. Bir satıcının satmak üzere aldığı malın parasını belli bir süre sonra ödeme hakkıdır.

• OPSİYON SÖZLEŞMESİ: 

Alan tarafa üzerine opsiyon yazılan mal veya kıymetin gelecekte belirli bir tarihte belirlenen miktarda alma veya satma hakkını sağlayan sözleşmedir.

• ORDİNO: 

Hisse alış-satış talimatının imzalanıp dialere teslim edildiği belgedir.

• ORTODOKS İSTİKRAR PROGRAMI: 

Uluslararası Para Fonu IMF’nin 1970′li yıllardan bu yana enflasyonla mücadele eden ülkelere tavsiye ettiği programlara genel olarak verilen addır. Ortodoks kelimesi burada klasikleşmiş, klişeleşmiş istikrar programları anlamında kullanılmaktadır. 

Bu programda IMF ücretlerin dondurulmasını, program öncesi belirli bir oranda devalüasyon sonrası yavaşlatılmış kur politikasını tavsiye eder ve tüketimi kısarak enflasyonun kontrol altında tutulmasını önerir. Bu klasik program birçok uygulayıcı ülkede başarıya ulaşamamış, hatta enflasyonun daha da hızlanmasına neden olmuştur.

• OSİLATÖR: 

Piyasanın aşırı alım ya da aşırı satış bölgesinde olup olmadığını belirleyen göstergelerdir. Fiyat grafiğinin altına çizilir. Osilatör yukarı uca eriştiğinde aşırı alım bölgesinde, aşağı uca eriştiğinde aşırı satım bölgesindedir.

• OTC=OVER THE COUNTER(TEZGAH ÜSTÜ PİYASA): 

Değerli evrakların ticaretinin yapıldığı standardize edilmemiş piyasalardır.

• ÖDENMİŞ SERMAYE: 

Esas sermaye sistemine tabi ortaklıklarda, ortaklarca taahhüt edilen sermayenin nakden ödenmiş kısmıdır.

• ÖDEMELER DENGESİ: 

Borsa terimleri arasında kullanılan, bir ülkenin yıl içinde dış ülkelere yaptığı ödemeler ile dış ülkelerden sağladığı gelirleri gösteren bilançoya verilen isimdir.

• ÖZEL EMİR: 

Yönetim kurulu tarafından menkul kıymet bazında belirlenen hisse sayısını aşan ve başka bir özel emirle eşlendiğinde eksper onayıyla gerçekleştirilen emirdir.

• ÖZELLEŞTİRME: 

Devlete ait olan ticari kuruluşların özel sektöre satılmaları işlemidir. Özelleştirme blok halinde yapılırsa, ihale yöntemiyle bir kişiye, şirkete ya da çeşitli şirketlerden oluşan bir konsorsiyuma satılır. Halka arz yöntemiyle olursa da ilan verilerek talep toplanır ve geniş kitlelere satılır.

• ÖZSERMAYE KARLILIĞI ORANI: 

İşletmelerin özsermaye karlılığını göstermektedir. Net Dönem Karı / Özsermaye.

• PARA: 

Mal ve hizmetlerin değişim aracı. Ekonomide madeni, banknot para birimlerinin yanı sıra vadesiz mevduatlar ve kredi kartları da para unsurları içinde sayılır. Değişim aracı, değer ölçütü ve saklama işlevi vardır. Vadeli mevduat, devlet tahvili gibi değişim araçları da para benzeri olarak değerlendirilir.

• PARA ARZI: 

Para stoku anlamında da kullanılır. Belirli bir anda ekonomide dolanımda bulunan ve para olarak kullanılan araçların toplamıdır.

• PARA PİYASASI: 

Kısa vadeli fon (kredi) arz ve talebinin karşılaştığı, genellikle merkez bankaları tarafından yönlendirilen piyasalardır.

• PARA POLİTİKASI: 

Bir ülke ekonomisindeki para arz hacmini değiştirmeye yönelik politikalar bütünüdür. Uygulama yöntemleri arasında Merkez Bankası’nın senetleri nakite çevirdiği açık piyasa müdahalesi, banka işlemleri ve kredi tavanının değiştirilmesi sayılabilir. Para politikaları deprasyonda yetersiz kalır.

• PARA YAPMAK: 

Borsa terimleri arasına para kazanmak anlamına gelen kavram.

• PASİFLER: 

Bilançoda gösterilen borç ve yükümlülükler toplamıdır. Aktiflerin hangi kaynaklarla temin edildiğini gösterir.Üç ana kalemden oluşur; Kısa Vadeli Borçlar, Uzun Vadeli Borçlar ve Özsermaye. Borçlar, genelde finansal ve ticari olarak ikiye ayrılır. Özsermaye altında şirketin sermayesi, yedekler, yeniden değerleme artış fonu ve net kar gösterilir.

• PAY BAŞINA TEMETTÜ:

Bir dönemde ortaklara dağıtılmasına karar verilen toplam kâr payının o döneme ait hisse senedi sayısına bölünmesiyle bulunur.

• PAY BAŞINA KÂR:

İşletmenin hisse başına düşen net dönem kârını göstermektedir. Dönem Sonu Net Kâr / ödenmiş Sermaye/1000.

• PİYASA FİYATI:

 Bir menkul kıymetin piyasadaki arz ve talebe göre oluşan fiyatıdır.

• PİYASA KAPİTALİZASYONU:

Borsada işlem gören hisse senetlerinin çıkarılmış nominal sermayelerinin kapanış fiyatları itibariyle piyasa değerleri toplamıdır.

• PİYASA RİSKİ:

 Yatırımcıların beklentilerindeki değişmelerden dolayı menkul kıymetlerin fiyatlarında değişmelerin ortaya çıkmasıyla zarar oluşmasıdır.

• PLASMAN:

Yapılmış olan bir yatırımın el değiştirmesidir. Ekonomi için ek bir yatırım değil sadece yatırımcının değişmesidir.

• PORTFÖY: 

Bir yatırımcının sahip olduğu menkul kıymetlerin tümüne verilen addır.

• PORTFÖY YÖNETİMİ: 

Bir kurumun, müşterilerinin çeşitli yatırım araçlarından oluşan portföylerini vekil sıfatıyla yönetmesidir. Portföy yönetiminde, aracı kurumla yatırımcı arasında bir sözleşme imzalanır ve bu sözleşmeyle birlikte yatırımcı, portföyünün yönetimine ilişkin talimatlarını aracı kuruma verir. 

Portföy, sözleşme süresi boyunca bu talimatlara uygun olarak konunun uzmanı portföy yöneticileri tarafından yönetilir ve yatırımcıya, portföyün performansıyla ilgili düzenli raporlar gönderilir.

• REEL FAİZ:

Borsa terimleri arasında, fiyat değişimlerinden arındırılmış faizi tanımlar.

• REEL SEKTÖR (Reel Kesim): 

Ulusal ekonomide tarım, sanayi ve hizmetler ana sektörlerinde üretici ve tüketici konumundaki bireylerin tümünü temsil eden kesimdir. Bu kesimin gerçekleştirdiği tasarruflar finansal kesim tarafından toplanır ve tekrar reel kesime kullandırılır.

• REPO: 

Bir menkul kıymetin işlem başlangıç valöründe satılıp bitiş valöründe geri alınmasını ifade eder. Repo yapan taraf parayı kullanan taraftır. Açılımı “geri alım vaadiyle satış”tır.

• RESMİ MÜZAYEDE: 

Mahkemelerin, icra dairelerinin ve diğer resmi dairelerin borsada yapılmasını gerekli gördükleri hisse senedi işlemlerinin gerçekleştirildiği pazardır.

• REVELÜASYON: 

Bir ülke parasının diğer ülkelerinin paraları karşısında değer kazanması sürecidir.

• REZERV PARA:

Uluslararası mali kuruluşlar ile hükümetlerin ellerinde bulundurdukları altın ve dövize verilen addır.

• RİSK: 

Borsa terimleri arasında, istenmeyen sonuçlarla karşılaşma olasılığını tanımlayan kavramdır.

• RİSK ve GETİRİ İLİŞKİSİ: 

Her yatırımın riskiyle getirisi, birlikte hareket ederler. Potansiyel getirisi yüksek olan bir yatırımın, potansiyel riski de, yani o getiriyi kazandıramama olasılığı da yüksektir. Riski ve getiriyi ideale yakın bir dengede tutmanın tek yolu, yatırımı çeşitlendirmek, portföyde farklı cinslerden yatırım araçları bulundurmaktır.

• RİSK SERMAYESİ YATIRIM ORTAKLIĞI: 

Yüksek gelişme potansiyeli taşıyan ve menkul kıymetlerinin likiditeleri düşük olan girişim şirkelerince ihraç edilen sermaye piyasası araçlarına yatırım yapılarak gerçekleştirilen uzun vadeli kaynak aktarımı biçimine risk sermayesi yatırımı denir. Sermayelerini böyle risk sermayesi yatırımlarına yöneltmek üzere kurulan şirketlere de risk sermayesi yatırım ortaklığıdır.

• RSI GÖSTERGESİ: 

(Relative Strength Index : Relatif Güç ındeksi). RSI osilatörünün ana değeri, aşırı alım ve aşırı satım bölgelerinin belirlenebilmesi için üst ve alt sınırları sağlar. RSI osilatörünün değeri 0 ile 100 arasında dalgalanır. 70′in üzeri aşırı alım, 30′un altı ise aşırı satış bölgesidir.

• RÜÇHAN HAKKI: 

Anonim şirketlerin, gerçekleştirdikleri bedelli sermaye artırımlarına mevcut ortakların öncelikli olarak katılma haklarına, rüçhan hakkı denir. Ortaklar, bu hakkı kullanıp kullanmamakta serbesttirler ancak bedelli sermaye artırımına en fazla sermaye içindeki payları oranında katılabilirler.

• SABİT DÖVİZ: 

Belirli bir ülkenin ulusal parasının, belli bir parite üzerinden konvertibl (Konvertibilte) bir dövize bağlanarak değerinin ayarlanmasıdır.

• SABİT GETİRİLİ YATIRIM ARAÇLARI:

 

1.  Hazine bonoları
2.  Devlet tahvilleri-eurobond
3.  Özel sektör tahvilleri
4.  Repo

 

• SAHİPLİ MAL: 

Spekülatörün bulunduğu hisse senedi.

• SAKAT MAL: 

Borsa terimleri arasında, ortak satışı olan veya olacak olan hisse senedi anlamına gelen bir kavram.

• SEANS: 

Bir menkul kıymet pazarında işlemlerin gerçekleştirilebileceği zaman aralığı.

• SERMAYE: 

Üretimde kullanılan ve kendileri de üretilmiş olan mal ve değerlerdir.

• SERMAYE PİYASASI:

Genellikle uzun vadeli fon ihtiyaçlarının karşılandığı ve Hazine tarafından kontrol edilen piyasadır.

Sermaye piyasalarının ana unsurları,

1. Fon arz edenler (yatırımcılar)
2. Fon talep edenler (devlet, şirketler)
3. Yatırım ve finansman araçları
4. Düzenleyici kurum (Sermaye Piyasaları Kurulu)
5. Borsa (İMKB)
6. Aracı kurumlar
7. Takas ve saklama kuruluşu (Takasbank)

 

• SERMAYE ARTIRIMI: 

Bir şirketin esas sermayesine karşılık olan hisse senetlerinin bedelleri ödendikten sonra genel kurul kararıyla yeni hisse senedi çıkarılarak şirket sermayesinin artırılmasıdır.

• SPK(SERMAYE PİYASASI KURULU): 

Sermaye Piyasası Kanunu’yla kurulmuş, piyasanın işlerliği için gerekli düzenlemeler yapan ve sermaye piyasasında faaliyet gösteren kuruluşları denetleyen tüzel kişiliğe sahip bir kurumdur.

• SERMAYE PİYASASI KURUMLARI: 

Aracı kuruluşlar, yatırım ortaklıkları, yatırım fonları ve sermaye piyasasında faaliyet göstermesine izin verilen diğer kurumlardır.

• SGP(SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ): 

Ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılaşmasını ortadan kaldıran para birimi dönüştürme oranıdır. Eldeki toplu bir para parite oranıyla farklı bir para birimine dönüştürüldüğünde, tüm ülkelerde aynı sepetteki mal ve hizmetler satın alınabilir. SGP ülkeler arasındaki fiyat farklılıklarını yok ederek, ulusal para birimlerini dönüştüren orandır.

• SINAİ ENDEKSİ: 

Sadece sanayi sektöründe yer alan şirketlerin hisse senetlerinin fiyatlarındaki değişmeler dikkate alınarak hesaplanan hisse senetleri piyasası endeksidir.

• SPEKÜLASYON:

Bireyin gelecekle ilgili beklentileri doğrultusunda fiyat ya da döviz kurundaki değişmelerden bir gelir elde etmek amacıyla yapılan işlemdir.

• SPEKÜLATÖR: 

Hisse senedinde gerçek ya da gerçek dışı beklenti yaratarak fiyat oluşturan kişi.

• STOK DEVİR HIZI: 

Stokların yıl içinde kaç kez satışlara dönüştürüldüğünü göstermektedir. Devir hızının yüksek olması işletmenin daha fazla kâr etmesine olanak sağlamaktadır. Satışların Maliyeti / (D.Başı Stok-D.Sonu Stok)/2

• SÜRÜ PSİKOLOJİSİ: 

Büyük fiyat dalgalanmalarında küçük yatırımcıların bilinçsiz şekilde yüksek fiyattan alım yapmaları ya da panikle düşük fiyattan satış yapmalarıdır.

• SWAP:

Faiz oranları ile döviz kurlarındaki değişmeler sonucunda ortaya çıkan riski en aza indirmek amacıyla geliştirilmiş işlemdir.

Borsa terimleri arasında kullanıcıların en çok bilgi almak istediği belli başlı kavramları  sizin için listeledik. borsa hakkında daha fazla bilgi almak isterseniz sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.